Ameliyat sırasında ve sonrasında hastanın ağrı duymasını önlemek için hekimlerce uygulanan yöntemlere anestezi denir. Ağrıyı önlemek için gerek kullanılan ilaçların ve gerekse yapılan ameliyatın insan vücudu üzerinde bir takım yan etkileri söz konusudur. Bu etkiler bazen organizmanın hayatta kalmasını sağlayan sistemlerin ve organların işleyişini önemli ölçüde bozabilir.
Anestezi uzmanı ağrının ortadan kaldırılmasını sağlarken doğabilecek yan etkileri de hem ameliyat sırasında, hem de ameliyat sonrasında kontrol altında tutarak yaşamsal sorunların ortaya çıkmasını önler ve ameliyat sonrası dönemde ortaya çıkacak olan ameliyat ağrısını dayanılabilir sınırlar içerisinde tutmaya gayret eder. Anestezi uzmanları  ilaçlar, insan vücudunun fizyolojisi, bir çok dahili hastalıklar, cerrahi travma, cerrahi stres, acil hastanın derlenmesi ,yoğun bakım ve ağrı tedavisi konularında eğitim görmüştür. Bu uzmanlar hastanın ameliyata neden olan rahatsızlığının dışında diğer doktorlar tarafından saptanmış ve tedavisi planlanmış hastalıkları anestezi ve ameliyat ile bağdaştırmak ve o hastalıkları daha fazla etkilemeden anestezinin ve ameliyatın tamamlanmasını da sağlamak gibi bir görevleri vardır. Bu ve benzeri nedenlerle hastaların ameliyat gününden önce anestezi polikliniğine başvurarak hekim tarafından muayene ve tetkik edilmesi gerekir.

Anestezi bilim dalının en önemli konusunu, güvenli ve güvenilir bir anestezi uygulanışının nasıl başarılacağı sorusuna cevap bulabilmek oluşturmaktadır. Bu konuda çok önemli gelişmeler sağlanmış olup, güvenli anestezi uygulaması yapmak günümüzde sağlanabilmiştir. Güvenli anestezi uygulayabilmenin ilk şartı her hasta için kendisine uygun bir anestezi planı yapmaktır. Bu planın yapılabilmesi için önce hastanın tıbbi durumu anestezi uzmanı tarafından ortaya koyulmalıdır. Bu amaçla anestezi poliklinikleri açılmıştır. Ameliyat kararı verilen hasta, mümkünse hastaneye yatmadan veya yattığı anda bu muayeneden geçer. Muayene sırasında anestezi uzmanı tarafından hastanın özellikle yaşamsal işlevleri kontrol edilir, kendisine tıbbı geçmişi ile ilgili sorular sorulur, gerekirse bazı laboratuvar incelemeleri yaptırılır, şikayetleri ve eski hastalıkları göz önüne alınarak solunum hastalıkları, kalp hastalıkları vb. tıp dalları ile konsültasyonlar yapılır, kullandığı ilaçlar belirlenir ve böylece bu polikliniklerde hastanın tıbbı durumu ve özellikleri ortaya koyulur. Bu işlemden sonra anestezi uzmanı ameliyatı yapacak cerrah ile görüş alış verişi yapar. Ameliyata ait özellikleri tespit edip hasta için en uygun, en güvenli anestezi yöntemini belirler ve ameliyatın tüm safhaları ile ilgili planını yapar. Genelde bu safhada ameliyat ve anesteziye bağlı risk de belirlenmiş olur.

Tüm anestezi ve cerrahi girişimler bazı küçük riskler içerir. Bu risklerin boyutu cerrahinin tipine, hastanın sağlık durumuna, anestezi ve ameliyathanelerin teknik donanımına bağlı olarak değişir. Bu riskler hasta ne kadar sağlıklı ise cerrahi uygulama yaşamsal organları ne kadar az etkiliyorsa o kadar azdır. Ulusal ve uluslararası kuruluşlar anestezi güvenliğini ve konforunu arttırmak, riskini en aza indirmek amacı ile kurallar geliştirmiştir.

Vücudumuz, beyin ve omuriliğimizle bağlantılı milyonlarca sinir hücrelerinden ve ağlarından oluşmuş mükemmel bir iletişim şebekesine sahiptir. Bu şebeke sayesinde ağrılı uyaranlar beyne iletilir, acı duyulur. Acı ileten sinir yolları üzerinde iletimin değişik seviyelerde engellenmesi anestezinin konusudur. İletimin engellendiği seviyelere göre üç türlü anesteziden bahsedilir. Bunlarlokal, bölgesel ve genel anestezi şeklinde adlandırılır. Küçük ameliyatlarda ameliyat bölgesinin yakın çevresine iletimi engelleyen ilaçların verilmesi ile oluşan anesteziye lokal anestezi denir. Vücudun daha geniş bölgeleri, örneğin belden aşağısı veya bir yarısı iletimin omurilik düzeyinde engellenmesi ile anestezi altına alınabilir. Bunun için ilaç omuriliğe veya omuriliğe varmadan geniş bir sinir grubunun oluşturduğu bağlantı yerleri üzerine verilir. Bu şekilde oluşturulan anesteziye bölgesel anestezi denir. Bu iki anestezi şeklinde hasta uyanıktır. Ancak hastanın sıkıntısını gidermek için bazı sakinleştirici ilaçlar verilebilir. Hastanın uyutulup ağrının duyulması beyin düzeyinde engellenirse bu tür anesteziye genel anestezi denir. Hastanın uyanık olması daha güvenli koşullarda ve daha az risk altında ameliyat olduğu anlamına gelmez. Genel olarak anestezi türüne anestezi uzmanı hastanın görüşünü de alarak karar verir.